ΜΜΕ ΚΑΙ ΚΑΜΠΑΝΙΕΣ
γράφει ο Κυριάκος Σ. Κολοβός*
Η παντοδυναμία των ΜΜΕ είναι κοινά αποδεκτή. Ερευνητές διαπιστώνουν, από τη δεκαετία του 1960, ότι τα μέσα έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν τη στάση και τη συμπεριφορά του κοινού τους. Μπορεί να τους δίνεται το ελαφρυντικό ότι δεν είναι η γενεσιουργός αιτία πολλών καταστάσεων, αλλά είναι το εκκολαπτήριο στο οποίο θα αναπαραχθεί, θα πολλαπλασιαστεί μια στάση, μια ιδέα, και θα διανεμηθεί στο κοινό εν είδει καταναλωτικού προϊόντος.
.jpg)
Η σημασία των ΜΜΕ, και ιδιαίτερα της Τηλεόρασης, αναδεικνύονται κατά κόρον στις προεκλογικές περιόδους. Η φόρμουλα του Λάσγουελ, αν και διατυπώθηκε ως θεωρία το 1948, εντούτοις φαίνεται να υφίσταται στη σχέση πόμπου και δέκτη. Το ποιος, είπε τι, χρησιμοποιώντας ποιο κανάλι, σε ποιον απευθύνθηκε και με ποιο αποτέλεσμα, απασχολεί σε μεγάλο βαθμό τους επικοινωνητές, τους ανθρώπους της εικόνας και όλους όσοι ασχολούνται με τις καμπάνιες. Τα «5W», ή «5Π» κατά μια πιο ελληνική προσέγγιση, δεν αποτελούν μόνο προβληματισμό των επικοινωνιολόγων αλλά και των δημοσιογράφων που θέλουν να τηρούν τα στοιχειώδη σε ένα δημοσιογραφικό κείμενο.
γράφει ο Κυριάκος Σ. Κολοβός*
Η παντοδυναμία των ΜΜΕ είναι κοινά αποδεκτή. Ερευνητές διαπιστώνουν, από τη δεκαετία του 1960, ότι τα μέσα έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν τη στάση και τη συμπεριφορά του κοινού τους. Μπορεί να τους δίνεται το ελαφρυντικό ότι δεν είναι η γενεσιουργός αιτία πολλών καταστάσεων, αλλά είναι το εκκολαπτήριο στο οποίο θα αναπαραχθεί, θα πολλαπλασιαστεί μια στάση, μια ιδέα, και θα διανεμηθεί στο κοινό εν είδει καταναλωτικού προϊόντος.
Η σημασία των ΜΜΕ, και ιδιαίτερα της Τηλεόρασης, αναδεικνύονται κατά κόρον στις προεκλογικές περιόδους. Η φόρμουλα του Λάσγουελ, αν και διατυπώθηκε ως θεωρία το 1948, εντούτοις φαίνεται να υφίσταται στη σχέση πόμπου και δέκτη. Το ποιος, είπε τι, χρησιμοποιώντας ποιο κανάλι, σε ποιον απευθύνθηκε και με ποιο αποτέλεσμα, απασχολεί σε μεγάλο βαθμό τους επικοινωνητές, τους ανθρώπους της εικόνας και όλους όσοι ασχολούνται με τις καμπάνιες. Τα «5W», ή «5Π» κατά μια πιο ελληνική προσέγγιση, δεν αποτελούν μόνο προβληματισμό των επικοινωνιολόγων αλλά και των δημοσιογράφων που θέλουν να τηρούν τα στοιχειώδη σε ένα δημοσιογραφικό κείμενο.
Επικοινωνία και Δημοσιογραφία κατέχουν μιας καίριας σημασίας θέση στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Ο καταναλωτής, που σε αυτή την περίπτωση είναι ο αναγνώστης, ο ακροατής, ο τηλεθεατής, αναμένει το προϊόν που θα παραχθεί από τους δημοσιογράφους για να ενισχύσει την άποψή του ή να καταρρίψει κάποιους ισχυρισμούς. Επίσης, προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει τα μηνύματα που οι διαμορφωτές της εικόνας προσπαθούν να του περάσουν. Επιτυχημένος θα θεωρηθεί ο επικοινωνητής που θα διαμορφώσει ένα εύληπτο μήνυμα το οποίο θα επηρεάζει άμεσα το δέκτη, χωρίς δυσνόητα «ήξεις αφήξεις».
Συνεπώς, εντός πληθυσμού εντοπίζονται οι ομάδες-στόχοι και επιχειρείται ανάλυση του κοινωνικού και πολιτικού τους στάτους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω ποιοτικών ερευνών γνώμης, πέραν των ποσοτικών, οι οποίες δύνανται να καθορίσουν τη στρατηγική του επικοινωνητή. Το μοντέλο του Λάσγουελ ενισχύεται περαιτέρω προσθέτοντας σ’ αυτό τη διαδραστικότητα. Η γραμμικότητα, η κίνηση κατά το ευθύ, από τον πομπό στο δέκτη, μετατρέπεται πλέον σε αμφίδρομη σχέση. Με τη χρήση των νέων μορφών επικοινωνίας, των τεχνολογικών επιτευγμάτων, ο αρχικός λήπτης καθίσταται, αυτόματα, πομπός μέσω της διάδρασης. Η καταρχήν χρήση των τηλεφωνικών παρεμβάσεων στο ραδιόφωνο, και η σημερινή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, προσφέρουν τη δυνατότητα ώστε ο εις και μοναδικός, απομονωμένος άλλοτε πολίτης, να καταστεί ο κεντρικός πυρήνας εξάπλωσης νέων ιδεών και στάσεων.
Αυτές τις συμπεριφορές, προφανώς, θέλουν να επηρεάσουν τα επιτελεία των υποψηφίων για το ύπατο πολιτειακό αξιώμα ενός κράτους. Προσπαθώντας, ενίοτε, μέσω ανθρώπινων καρικατούρων, με χρήση γραφικών παραστάσεων και εύπεπτων συμβόλων. Προσαρμόζοντας τις σημερινές συνθήκες, σύμφωνα με την καπιταλιστική θεώρηση, κρύβοντας κάτω απ’ το χαλί τα πραγματικά προβλήματα και τις επερχόμενες σκληρές πολιτικές λιτότητας· χρησιμοποιώντας το απρόσωπο, αυτό που δεν έχει ταυτότητα, στην προσπάθεια κάλυψης της μαζικότητας. Άλλοι, πάλι, προβάλλοντας το πραγματικό πρόσωπο της κοινωνίας, με τη συμμετοχή υπαρκτών προσώπων της καθημερινής πραγματικότητας, αποτυπώνοντας τη ρεαλιστική προσέγγιση του σήμερα, διασαφηνίζοντας τι είναι αυτό που ακολουθεί, διασυνδέοντάς το με το παρελθόν.
Μια προεκλογική καμπάνια κρίνεται εκ του αποτελέσματος. Μέσω ποιοτικών ερευνών ο κάθε επικοινωνιολόγος διαπιστώνει αν πέτυχε ή όχι. Η σπατάλη υπέρογκων ποσών δεν αποτελεί το προαπαιτούμενο της επιτυχίας. Αποτελεί, όμως, σοβαρό έρεισμα στο χώρο των ΜΜΕ. Διαπιστώνεται, σαφώς, ότι όποιος δώσει τα περισσότερα χρήματα στον τομέα της διαφήμισης θα τύχει ευνοϊκότερης μεταχείρισης από τα ΜΜΕ.
Καθήκον του πολίτη είναι να αναγνωρίζει την αλήθεια και το ψέμα. Να διακρίνει το λαϊκισμό από το εφικτό. Πρέπει να εντοπίζει ποιος έχει θέσει ως χρονικό του ορίζοντα την Κυριακή των εκλογών και ποιος θα δώσει την πραγματική μάχη για τον τόπο του από την επομένη.
Είναι αδήριτη ανάγκη ο ψηφοφόρος να μην γίνεται έρμαιο ή «πειραματόζωο» των επικοινωνιολόγων, ικανοποιώντας ευσεβείς πόθους, αναβαθμίζοντάς τους σε διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Έκαστος εφ' ω ετάχθη!
____________________
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου