Του Τάσου Τσακίρογλου*
ΜΜΕ (Ενημέρωση) – Πολιτική Επικοινωνία (Διαφήμιση) – Δημόσιες Σχέσεις. Οι τρεις αυτές κορυφές του τριγώνου συνθέτουν τη γέφυρα ή τον «ιμάντα μεταφοράς», όπως λέγαμε παλιότερα, των εκάστοτε κυβερνητικών μηνυμάτων προς τους πολίτες, με στόχο την «κατασκευή της συναίνεσης» μέσω αυτού που οι συστημικοί επικοινωνιολόγοι ονομάζουν «διαχείριση της αντίληψης» (perception management).
Η συντηρητική και ελιτίστικη αυτή προσέγγιση, η οποία έχει την καταγωγή της στις ΗΠΑ των αρχών του περασμένου αιώνα (Walter Lippman, Edward Bernays κ.λπ.), αντιμετωπίζει τον λαό (τις μάζες) ως μια «συγχυσμένη αγέλη», ανίκανη να κατανοήσει και πολύ περισσότερο να συμβάλει στην επίλυση των σύνθετων κοινωνικών προβλημάτων. Πρεσβεύει μάλιστα την άποψη ότι σε κομβικές στιγμές κρίσης και μεγάλων αλλαγών ιστορικής κλίμακας, αντί να προχωρήσει το σύστημα σε δομικές αλλαγές στους κοινωνικούς θεσμούς, θα πρέπει η προπαγάνδα (στην υπηρεσία του καπιταλισμού) να αναπροσαρμόσει τη σκέψη του κοινού, το οποίο αντιδρά ή διεκδικεί.
Οπως ευφυώς το έχουν εκφράσει οι Pink Floyd στο τραγούδι τους «Brain damage» (Εγκεφαλική βλάβη), «πιάνεις το νυστέρι, κάνεις τις (απαραίτητες) αλλαγές και μου αναδιοργανώνεις το μυαλό, μέχρι να γίνω υγιής».
Οπως έχει διαπιστώσει ο Νόαμ Τσόμσκι, ο δεύτερος πόλεμος του Κόλπου το 2003 προετοιμάστηκε συστηματικά μέσω κανονικών επιχειρήσεων psy-war, δηλαδή ψυχολογικού πολέμου, με στόχο τις συνειδήσεις των Αμερικανών πολιτών.
Σ’ αυτές τις επιχειρήσεις, όπως λέει, το εντυπωσιακό δεν ήταν η κλίμακα, αλλά η υψηλής τεχνολογίας συνέργεια. Ηταν σχεδόν αδύνατο να ξεχωρίσεις πού τελείωνε το κράτος και πού ξεκινούσε η «τέταρτη εξουσία» (ΜΜΕ), καθώς και τα δύο εξέπεμπαν το ίδιο μονότονο (αλλά πειστικό) επιχείρημα: «Ο πόλεμος είναι αναγκαίος και αναπόφευκτος». Το επικοινωνιακό πρότυπο αυτού του τύπου της «ενημέρωσης» αποτέλεσε ο λεγόμενος «ενσωματωμένος δημοσιογράφος» (embedded journalist), ουσιαστικά ένας εγκάθετος του αμερικανικού Πενταγώνου, στο οποίο λογοδοτούσε ο ίδιος και τα αφεντικά του.
Η τωρινή κρίση στην Ελλάδα αποτελεί τη συνέχιση ενός άλλου (ταξικού) πολέμου, με οικονομικά μέσα. Η «ενσωματωμένη δημοσιογραφία» δίνει τα ρέστα της τα τελευταία χρόνια σε ρόλο απολογητή όλων των πολιτικών και οικονομικών επιλογών της κυρίαρχης ελίτ, εκπέμποντας το ίδιο μονότονο (και πειστικό;) μήνυμα: «Η δημοσιονομική προσαρμογή είναι αναγκαία και αναπόφευκτη». Ο ολοκληρωτικός χαρακτήρας αυτού του τύπου της «ενημέρωσης» έφτασε σε παροξυσμό με την απόλυτη δυσανεξία που έδειξε η δεξιο-δεξιά τρικομματική κυβέρνηση στη λειτουργία ακόμα και της φιλοκυβερνητικής ΕΡΤ.
Σε ένα κανάλι που εδώ και δεκαετίες αποτελούσε το απόλυτο αρνητικό πρότυπο ενημέρωσης, αλλά, λόγω νομικών δεσμεύσεων και εγγυήσεων, διατηρούσε τον ελάχιστο παρονομαστή πλουραλισμού και παρουσίασης των «άλλων απόψεων».
Το μοντέλο που τώρα διαμορφώνεται και με την κατακρεούργηση της ΕΡΤ είναι αυτό ενός ιδιωτικού ενημερωτικού τομέα αντηχείου του χρήματος και των τραπεζών και ενός δημόσιου βραχίονα «φτωχού συγγενή», υποταγμένου στις ακροδεξιές φιγούρες του Μαξίμου και της Συγγρού.
Είναι καιρός οι πολίτες που δίνουμε τη μάχη για τη δημόσια τηλεόραση να διευρύνουμε το μέτωπο και κατά των «επιχειρήσεων πολεμικής προπαγάνδας σε καιρό ειρήνης», αλλά και κατά της διαπλοκής των εταιρειών Media-Πολιτικής Επικοινωνίας-Δημοσίων Σχέσεων με την κυβέρνηση και τις τράπεζες.
Για να πάψουμε να είμαστε, όπως μας θεωρούν οι «ειδικοί» της επικοινωνίας, «ενδιαφερόμενοι θεατές της δράσης» (interested spectators of action) και να διεκδικήσουμε τον ρόλο του πρωταγωνιστή.
.jpg){kind=small}
__________________________
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου