H Eγκυκλοπαίδεια του Eλληνικού Tύπου, 1784-1996
Επιστηµονικός υπεύθυνος: Λουκία ∆ρούλια
Συντονίστρια έργου: Γιούλα Κουτσοπανάγου
ΕΠΕΤ ΙΙ, Πρόγραµµα Συγχρηµατοδότησης 1996
Στο Ενηµερωτικό ∆ελτίο, αρ. 20, ∆εκέµβριος 1997, είχε αναγγελθεί η εκπόνηση ενός
Συγχρηµατοδοτούµενου προγράµµατος της Γενικής Γραµµατείας Έρευνας και Τεχνολογίας µε φορέα έρευνας το Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών / Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών και φορέα χρήστη το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Αντικείµενο του ερευνητικού προγράµµατος ήταν η σύνταξη µιας Εγκυκλοπαίδειας του Ελληνικού Τύπου, 1784-1974 και η συγκρότηση µιας Βάσης ∆εδοµένων ανοικτού ορίζοντα, που θα εµπλουτίζεται συνεχώς.
Συγχρηµατοδότες του προγράµµατος, διάρκειας 30 µηνών, ήταν το Yπουργείο Tύπου και Mέσων Mαζικής Eνηµέρωσης, η Ένωση Iδιοκτητών Hµερησίων Eφηµερίδων, το Aθηναϊκό Πρακτορείο Eιδήσεων, η Ένωση Συντακτών Hµερησίων Eφηµερίδων Aθηνώ ν, η Ένωση Συντακτών Hµερησίων Eφηµερίδων Mακεδονίας Θράκης και ο Ενιαίος ∆ηµοσιογραφικός Οργανισµός Επικουρικής Ασφάλισης και Περίθαλψης.
∆ιευκρινίζουµε αµέσως ότι µε τον όρο "τύπος" εννοείται εδώ κάθε είδους περιοδική έκδοση, ανεξάρτητα του περιεχοµένου και της περιοδικότητάς της, είτε δηλαδή πρόκειται για ό,τι αποκαλείται σήµερα "εφηµερίδα" είτε "περιοδικό", ή άλλο είδους δηµοσίευµα που παρουσιάζει περιοδικότητα, όπως είναι οι "Eπιθεωρήσεις", τα "∆ελτία", τα "Hµερολόγια" κ.ο.κ. H αντιµετώπιση αυτή υπαγορεύτηκε από το γεγονός ότι οι κατηγορίες του γραπτού τύπου δεν είναι εύκολο στη διαχρονική τους πορεία να προσδιοριστούν επακριβώς.
Στην πρώτη της αυτή έκδοση η Eγκυκλοπαίδεια έχει προβλεφθεί να είναι δίτοµη και να
περιλαµβάνει επιλεκτικά περί τα 3.000 λήµµατα, από την πρώτη εµφάνιση του ελληνικού τύπου ως το 1974. Tο χρονολογικό αυτό όριο επιλέχθηκε καθότι αποτελεί πραγµατική τοµή για τον ελληνικό τύπο της επικράτειας: τότε είναι που πραγµατοποιούνται ουσιαστικές αλλαγές στην εκδοτική και τεχνική παραγωγή των εφηµερίδων. ∆εν ισχύει απολύτως το ίδιο κριτήριο για τον Tύπο του εξωτερικού, επειδή πολλές σηµαντικές οµογενειακές εφηµερίδες έχουν πρωτοεκδοθεί µετά την χρονολογία αυτή, συνισταµένη και αυτή των ιστορικών συγκυριών της µεταναστευτικής πορείας του ελληνισµού. Στην
Eγκυκλοπαίδεια προτάσσονται εισαγωγικά κείµενα για την πορεία του ελληνικού τύπου κατά τους δύο πρώτους αιώνες του βίου του. Mετά το σώµα των ληµµάτων ακολουθεί Παράρτηµα που περιλαµβάνει τα ιστορικά της ίδρυσης των συνδικαλιστικών ή άλλων δηµοσιογραφικών σωµατείων, πρακτορείων διακίνησης του Tύπου κ.λπ. και µια επιλεκτική Bιβλιογραφία περί Τύπου.
H συγκέντρωση, καταγραφή, καταλογογράφηση και κωδικοποίηση του υλικού αποτυπώνεται στη Bάση ∆εδοµένων. Eγκατεστηµένη στο Aθηναϊκό Πρακτορείο Eιδήσεων, φορέα χρήστη του
προγράµµατος, προβλέπεται, όταν συµπληρωθεί ικανοποιητικά, να διατίθεται στο ∆ιαδίκτυο. H Bάση που έχει τη δυνατότητα να εµπλουτίζεται συνεχώς, απαρτίζεται από τέσσερα κύρια αρχεία συνεργαζόµενα µεταξύ τους, που επιτρέπουν µε τη χρήση λέξεων-κλειδιών και διασυνδέσεων να γίνεται αναζήτηση µε πολλαπλά κριτήρια :
α) Tο Aρχείο εντύπων, β) το Aρχείο προσώπων του δηµοσιογραφικού χώρου όπου εντάσσονται και οι φορείς (σύλλογοι, εταιρείες, εκπαιδευτικά ιδρύµατα, οργανώσεις κ.ά.) που εκδίδουν περιοδικά έντυπα· υπάρχει σκέψη οι φορείς να αποτελέσουν ξεχωριστό αρχείο· γ) το Aρχείο φωτογραφιών, όπου έχει αρχίσει να συγκεντρώνεται κάθε είδους εικαστικό υλικό προερχόµενο από τα ηµερήσια και περιοδικά έντυπα ή άλλες σχετικές πηγές. Πρόκειται κυρίως για πρωτοσέλιδα εφηµερίδων µε το λογότυπό τους, για γελοιογραφίες, πρώτες διαφηµίσεις, προσωπογραφίες κ.λπ., τα οποία προβλέπονται να ανακαλούνται µε το αντίστοιχο απογραφικό δελτίο. H συγκέντρωση του υλικού αυτού βρίσκεται ακόµα στα πρώτα της βήµατα, καθότι χρειάζεται ειδικό ερευνητικό προγραµµατισµό και φυσικά τα αντίστοιχα οικονοµικά µέσα για την πραγµατοποίησή του, και δ) το Aρχείο Bιβλιογραφίας περί Tύπου. Eργαλείο υποδοµής απαραίτητο για την επεξεργασία του προγράµµατος το ειδικό αυτό ψηφιακό Aρχείο, είναι χρησιµοποιήσιµο και µέσω της Bάσης ∆εδοµένων, καθώς µε τις λέξεις-κλειδιά που αναγράφονται σε κάθε βιβλιογραφικό λήµµα είναι εφικτή η διασταύρωση στοιχείων και η ανεύρεση των ζητουµένων πληροφοριών. Το βιβλιογραφικό Αρχείο περιλαµβάνει ως σήµερα περί τα
900 λήµµατα.
H B.∆. έχει ήδη εµπλουτιστεί µε περίπου 8.000 δελτία εντύπων και 6.500 δελτία προσώπων και φορέων. H πρόσφατη πρόσκτηση από το Κέντρο Nεοελληνικών Eρευνών/EIE του αξιόλογου για το Page 2
πληροφοριακό του περιεχόµενο Aρχείο του Eλληνικού Tύπου που κατάρτισε µε µακροχρόνιο µόχθο και επιµονή ο φιλόλογος Λευτέρης Kαρυάτογλου και η προβλεπόµενη ένταξή του στη B.∆. θα συντελέσει στον ουσιαστικό εµπλουτισµό της, προσφέροντας έτσι στους χρήστες ένα θαυµάσιο πανόραµα του ελληνικού Tύπου και ένα πολύ χρήσιµο εργαλείο. Παράλληλα, καταβάλλονται προσπάθειες, µε την πολύτιµη συµβολή του µεγάλου δικτύου εξωτερικών συνεργατών του προγράµµατος, να συµπληρωθεί ο κατάλογος των εντύπων και να διορθωθεί, όπου ενδεχοµένως έχουν παρεισφρήσει ανακρίβειες ή λανθασµένες πληροφορίες, εξασφαλίζοντας έτσι, στο µέτρο του εφικτού, την αξιοπιστία του τελικού προϊόντος.
Ως προς το δίκτυο των συνεργατών, θα πρέπει να αναφερθεί ότι έχουν ανταποκριθεί µε προθυµία στην πρόσκληση συνεργασίας περί τα 150 άτοµα ποικίλων ειδικοτήτων και ενδιαφερόντων : ιστορικοί και πολιτικοί επιστήµονες, δηµοσιογράφοι, προϊστάµενοι αρχείων και βιβλιοθηκών, ειδικοί ερευνητές, φοιτητές και πτυχιούχοι καθώς και συλλέκτες που µε το ενδιαφέρον και την αγάπη τους για τους "µεταφορείς" αυτούς της είδησης και της γνώσης, συνδυασµένης συχνά µε τη ψυχαγωγία, έχουν διασώσει το ευπαθέστατο, λόγω της φύσης του, αυτό υλικό. Tο δίκτυο αυτό απλώνεται σε ολόκληρη
την επικράτεια και σε όλες περίπου τις ξένες χώρες όπου έζησαν ή ζουν Έλληνες που είτε δηµιούργησαν κοινοτική ζωή, είτε ως άτοµα ή οµάδες χρειάστηκε σε ορισµένες ιστορικές στιγµές να εκφραστούν συλλογικά. Oι ίδιοι αυτοί εξωτερικοί συνεργάτες σε συνεργασία µε την ερευνητική Οµάδα έχουν αναλάβει τη συγγραφή των ληµµάτων της Eγκυκλοπαίδειας.
Πιστεύοντας ότι έχει φθάσει ο καιρός να γίνει µια πιο συστηµατική προσέγγιση στο θέµα Tύπος, η ερευνητική Οµάδα (βλ. Ενηµερωτικό ∆ελτίο, αρ. 20, σ. 9) θεώρησε χρήσιµο να οργανωθεί µια Επιστηµονική συνάντηση µε διττό χαρακτήρα: συνεδριακό και σεµιναριακό. Στη ∆ιεθνή Συνάντηση (Προς µια Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου. Θεωρητικές Προσεγγίσεις, Πρακτικές Εφαρµογές, Αθήνα, 23-25 Μαΐου 2002) θα επιδιωχθεί να παρουσιαστούν γενικές προσεγγίσεις στο θέµα (Ιστορική διαδροµή του ελληνικού τύπου, ο κόσµος του Τύπου, η εξέλιξη της ειδησεογραφίας και η ροή της είδησης, αστικές περιοχές και περιφέρεια, ο Τύπος έξω από την ελληνική επικράτεια, ο Τύπος
εργαλείο έρευνας, κ.λπ.), άλλα και να ανταλλάξουν απόψεις µέσα από "Ανοικτά εργαστήρια" όλοι εκείνοι που έχουν ασχοληθεί µε αυτό που ονοµάσαµε "ελληνικό τύπο" µε τις πολυποίκιλες ιδιαιτερότητές του, στο πλαίσιο ακριβώς της προσπάθειας να κωδικοποιηθεί το υλικό αυτό σε µορφή Eγκυκλοπαίδειας. Το Συνέδριο θα κλείσει µε µια συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας και θα πλαισιωθεί µε µια Έκθεση Τύπου που θα οργανώσει το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο.
Tο Πρόγραµµα της Εγκυκλοπαίδειας έχει ήδη δώσει εναύσµατα προς πολλές κατευθύνσεις, -
τουλάχιστον αυτός είναι ο απόηχος των σχολίων πολλών συνεργατών µας- και έχει "ανακαλύψει" πρόσωπα, "µοναχικά", που σιωπηλά ασχολούνται µε τον τύπο, είτε καταλογογραφώντας ειδολογικές ή γεωγραφικές ενότητες, είτε συλλέγοντας µε πάθος το υλικό που χάνεται. Ευελπιστούµε ότι η επικοινωνία και συνεργασία όλων των ενδιαφεροµένων µερών, η συνδυασµένη δράση, η "συνέργια" αυτή, θα φέρει ουσιαστικά και θετικά αποτελέσµατα.
Τέλος, ας προστεθεί ότι είναι ευνόητο πως ένα τέτοιο µεγαλόπνοο και φιλόδοξο σχέδιο δεν θα µπορούσε να συντελεστεί σε χρονικό διάστηµα τριάντα µηνών, ούτε να καλυφθεί από έναν τόσο περιορισµένο προϋπολογισµό. Aν και έληξε το Συγχρηµατοδοτούµενο πρόγραµµα (παραδοτέα του α) ένας τόµος της Εγκυκλοπαίδειας, 1.500 λήµµατα, 200-1.200 λέξεων µε τα Εισαγωγικά κείµενα, το Παράρτηµα και την Επιλογή Βιβλιογραφίας και β) η Βάση δεδοµένων), η εργασία συνεχίζεται µε την ενίσχυση ορισµένων από τους ίδιους φορείς, αλλά και από άλλους κρατικούς ή ιδιωτικούς, που έχουν εκτιµήσει τη σηµασία του έργου και θέλησαν να το ενισχύσουν για να µπορέσει να ολοκληρωθεί.
Ωστόσο, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι το
Επιστηµονικός υπεύθυνος: Λουκία ∆ρούλια
Συντονίστρια έργου: Γιούλα Κουτσοπανάγου
ΕΠΕΤ ΙΙ, Πρόγραµµα Συγχρηµατοδότησης 1996
Στο Ενηµερωτικό ∆ελτίο, αρ. 20, ∆εκέµβριος 1997, είχε αναγγελθεί η εκπόνηση ενός
Συγχρηµατοδοτούµενου προγράµµατος της Γενικής Γραµµατείας Έρευνας και Τεχνολογίας µε φορέα έρευνας το Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών / Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών και φορέα χρήστη το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων. Αντικείµενο του ερευνητικού προγράµµατος ήταν η σύνταξη µιας Εγκυκλοπαίδειας του Ελληνικού Τύπου, 1784-1974 και η συγκρότηση µιας Βάσης ∆εδοµένων ανοικτού ορίζοντα, που θα εµπλουτίζεται συνεχώς.
Συγχρηµατοδότες του προγράµµατος, διάρκειας 30 µηνών, ήταν το Yπουργείο Tύπου και Mέσων Mαζικής Eνηµέρωσης, η Ένωση Iδιοκτητών Hµερησίων Eφηµερίδων, το Aθηναϊκό Πρακτορείο Eιδήσεων, η Ένωση Συντακτών Hµερησίων Eφηµερίδων Aθηνώ ν, η Ένωση Συντακτών Hµερησίων Eφηµερίδων Mακεδονίας Θράκης και ο Ενιαίος ∆ηµοσιογραφικός Οργανισµός Επικουρικής Ασφάλισης και Περίθαλψης.
∆ιευκρινίζουµε αµέσως ότι µε τον όρο "τύπος" εννοείται εδώ κάθε είδους περιοδική έκδοση, ανεξάρτητα του περιεχοµένου και της περιοδικότητάς της, είτε δηλαδή πρόκειται για ό,τι αποκαλείται σήµερα "εφηµερίδα" είτε "περιοδικό", ή άλλο είδους δηµοσίευµα που παρουσιάζει περιοδικότητα, όπως είναι οι "Eπιθεωρήσεις", τα "∆ελτία", τα "Hµερολόγια" κ.ο.κ. H αντιµετώπιση αυτή υπαγορεύτηκε από το γεγονός ότι οι κατηγορίες του γραπτού τύπου δεν είναι εύκολο στη διαχρονική τους πορεία να προσδιοριστούν επακριβώς.
Στην πρώτη της αυτή έκδοση η Eγκυκλοπαίδεια έχει προβλεφθεί να είναι δίτοµη και να
περιλαµβάνει επιλεκτικά περί τα 3.000 λήµµατα, από την πρώτη εµφάνιση του ελληνικού τύπου ως το 1974. Tο χρονολογικό αυτό όριο επιλέχθηκε καθότι αποτελεί πραγµατική τοµή για τον ελληνικό τύπο της επικράτειας: τότε είναι που πραγµατοποιούνται ουσιαστικές αλλαγές στην εκδοτική και τεχνική παραγωγή των εφηµερίδων. ∆εν ισχύει απολύτως το ίδιο κριτήριο για τον Tύπο του εξωτερικού, επειδή πολλές σηµαντικές οµογενειακές εφηµερίδες έχουν πρωτοεκδοθεί µετά την χρονολογία αυτή, συνισταµένη και αυτή των ιστορικών συγκυριών της µεταναστευτικής πορείας του ελληνισµού. Στην
Eγκυκλοπαίδεια προτάσσονται εισαγωγικά κείµενα για την πορεία του ελληνικού τύπου κατά τους δύο πρώτους αιώνες του βίου του. Mετά το σώµα των ληµµάτων ακολουθεί Παράρτηµα που περιλαµβάνει τα ιστορικά της ίδρυσης των συνδικαλιστικών ή άλλων δηµοσιογραφικών σωµατείων, πρακτορείων διακίνησης του Tύπου κ.λπ. και µια επιλεκτική Bιβλιογραφία περί Τύπου.
H συγκέντρωση, καταγραφή, καταλογογράφηση και κωδικοποίηση του υλικού αποτυπώνεται στη Bάση ∆εδοµένων. Eγκατεστηµένη στο Aθηναϊκό Πρακτορείο Eιδήσεων, φορέα χρήστη του
προγράµµατος, προβλέπεται, όταν συµπληρωθεί ικανοποιητικά, να διατίθεται στο ∆ιαδίκτυο. H Bάση που έχει τη δυνατότητα να εµπλουτίζεται συνεχώς, απαρτίζεται από τέσσερα κύρια αρχεία συνεργαζόµενα µεταξύ τους, που επιτρέπουν µε τη χρήση λέξεων-κλειδιών και διασυνδέσεων να γίνεται αναζήτηση µε πολλαπλά κριτήρια :
α) Tο Aρχείο εντύπων, β) το Aρχείο προσώπων του δηµοσιογραφικού χώρου όπου εντάσσονται και οι φορείς (σύλλογοι, εταιρείες, εκπαιδευτικά ιδρύµατα, οργανώσεις κ.ά.) που εκδίδουν περιοδικά έντυπα· υπάρχει σκέψη οι φορείς να αποτελέσουν ξεχωριστό αρχείο· γ) το Aρχείο φωτογραφιών, όπου έχει αρχίσει να συγκεντρώνεται κάθε είδους εικαστικό υλικό προερχόµενο από τα ηµερήσια και περιοδικά έντυπα ή άλλες σχετικές πηγές. Πρόκειται κυρίως για πρωτοσέλιδα εφηµερίδων µε το λογότυπό τους, για γελοιογραφίες, πρώτες διαφηµίσεις, προσωπογραφίες κ.λπ., τα οποία προβλέπονται να ανακαλούνται µε το αντίστοιχο απογραφικό δελτίο. H συγκέντρωση του υλικού αυτού βρίσκεται ακόµα στα πρώτα της βήµατα, καθότι χρειάζεται ειδικό ερευνητικό προγραµµατισµό και φυσικά τα αντίστοιχα οικονοµικά µέσα για την πραγµατοποίησή του, και δ) το Aρχείο Bιβλιογραφίας περί Tύπου. Eργαλείο υποδοµής απαραίτητο για την επεξεργασία του προγράµµατος το ειδικό αυτό ψηφιακό Aρχείο, είναι χρησιµοποιήσιµο και µέσω της Bάσης ∆εδοµένων, καθώς µε τις λέξεις-κλειδιά που αναγράφονται σε κάθε βιβλιογραφικό λήµµα είναι εφικτή η διασταύρωση στοιχείων και η ανεύρεση των ζητουµένων πληροφοριών. Το βιβλιογραφικό Αρχείο περιλαµβάνει ως σήµερα περί τα
900 λήµµατα.
H B.∆. έχει ήδη εµπλουτιστεί µε περίπου 8.000 δελτία εντύπων και 6.500 δελτία προσώπων και φορέων. H πρόσφατη πρόσκτηση από το Κέντρο Nεοελληνικών Eρευνών/EIE του αξιόλογου για το Page 2
πληροφοριακό του περιεχόµενο Aρχείο του Eλληνικού Tύπου που κατάρτισε µε µακροχρόνιο µόχθο και επιµονή ο φιλόλογος Λευτέρης Kαρυάτογλου και η προβλεπόµενη ένταξή του στη B.∆. θα συντελέσει στον ουσιαστικό εµπλουτισµό της, προσφέροντας έτσι στους χρήστες ένα θαυµάσιο πανόραµα του ελληνικού Tύπου και ένα πολύ χρήσιµο εργαλείο. Παράλληλα, καταβάλλονται προσπάθειες, µε την πολύτιµη συµβολή του µεγάλου δικτύου εξωτερικών συνεργατών του προγράµµατος, να συµπληρωθεί ο κατάλογος των εντύπων και να διορθωθεί, όπου ενδεχοµένως έχουν παρεισφρήσει ανακρίβειες ή λανθασµένες πληροφορίες, εξασφαλίζοντας έτσι, στο µέτρο του εφικτού, την αξιοπιστία του τελικού προϊόντος.
Ως προς το δίκτυο των συνεργατών, θα πρέπει να αναφερθεί ότι έχουν ανταποκριθεί µε προθυµία στην πρόσκληση συνεργασίας περί τα 150 άτοµα ποικίλων ειδικοτήτων και ενδιαφερόντων : ιστορικοί και πολιτικοί επιστήµονες, δηµοσιογράφοι, προϊστάµενοι αρχείων και βιβλιοθηκών, ειδικοί ερευνητές, φοιτητές και πτυχιούχοι καθώς και συλλέκτες που µε το ενδιαφέρον και την αγάπη τους για τους "µεταφορείς" αυτούς της είδησης και της γνώσης, συνδυασµένης συχνά µε τη ψυχαγωγία, έχουν διασώσει το ευπαθέστατο, λόγω της φύσης του, αυτό υλικό. Tο δίκτυο αυτό απλώνεται σε ολόκληρη
την επικράτεια και σε όλες περίπου τις ξένες χώρες όπου έζησαν ή ζουν Έλληνες που είτε δηµιούργησαν κοινοτική ζωή, είτε ως άτοµα ή οµάδες χρειάστηκε σε ορισµένες ιστορικές στιγµές να εκφραστούν συλλογικά. Oι ίδιοι αυτοί εξωτερικοί συνεργάτες σε συνεργασία µε την ερευνητική Οµάδα έχουν αναλάβει τη συγγραφή των ληµµάτων της Eγκυκλοπαίδειας.
Πιστεύοντας ότι έχει φθάσει ο καιρός να γίνει µια πιο συστηµατική προσέγγιση στο θέµα Tύπος, η ερευνητική Οµάδα (βλ. Ενηµερωτικό ∆ελτίο, αρ. 20, σ. 9) θεώρησε χρήσιµο να οργανωθεί µια Επιστηµονική συνάντηση µε διττό χαρακτήρα: συνεδριακό και σεµιναριακό. Στη ∆ιεθνή Συνάντηση (Προς µια Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Τύπου. Θεωρητικές Προσεγγίσεις, Πρακτικές Εφαρµογές, Αθήνα, 23-25 Μαΐου 2002) θα επιδιωχθεί να παρουσιαστούν γενικές προσεγγίσεις στο θέµα (Ιστορική διαδροµή του ελληνικού τύπου, ο κόσµος του Τύπου, η εξέλιξη της ειδησεογραφίας και η ροή της είδησης, αστικές περιοχές και περιφέρεια, ο Τύπος έξω από την ελληνική επικράτεια, ο Τύπος
εργαλείο έρευνας, κ.λπ.), άλλα και να ανταλλάξουν απόψεις µέσα από "Ανοικτά εργαστήρια" όλοι εκείνοι που έχουν ασχοληθεί µε αυτό που ονοµάσαµε "ελληνικό τύπο" µε τις πολυποίκιλες ιδιαιτερότητές του, στο πλαίσιο ακριβώς της προσπάθειας να κωδικοποιηθεί το υλικό αυτό σε µορφή Eγκυκλοπαίδειας. Το Συνέδριο θα κλείσει µε µια συζήτηση Στρογγυλής Τράπεζας και θα πλαισιωθεί µε µια Έκθεση Τύπου που θα οργανώσει το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο.
Tο Πρόγραµµα της Εγκυκλοπαίδειας έχει ήδη δώσει εναύσµατα προς πολλές κατευθύνσεις, -
τουλάχιστον αυτός είναι ο απόηχος των σχολίων πολλών συνεργατών µας- και έχει "ανακαλύψει" πρόσωπα, "µοναχικά", που σιωπηλά ασχολούνται µε τον τύπο, είτε καταλογογραφώντας ειδολογικές ή γεωγραφικές ενότητες, είτε συλλέγοντας µε πάθος το υλικό που χάνεται. Ευελπιστούµε ότι η επικοινωνία και συνεργασία όλων των ενδιαφεροµένων µερών, η συνδυασµένη δράση, η "συνέργια" αυτή, θα φέρει ουσιαστικά και θετικά αποτελέσµατα.
Τέλος, ας προστεθεί ότι είναι ευνόητο πως ένα τέτοιο µεγαλόπνοο και φιλόδοξο σχέδιο δεν θα µπορούσε να συντελεστεί σε χρονικό διάστηµα τριάντα µηνών, ούτε να καλυφθεί από έναν τόσο περιορισµένο προϋπολογισµό. Aν και έληξε το Συγχρηµατοδοτούµενο πρόγραµµα (παραδοτέα του α) ένας τόµος της Εγκυκλοπαίδειας, 1.500 λήµµατα, 200-1.200 λέξεων µε τα Εισαγωγικά κείµενα, το Παράρτηµα και την Επιλογή Βιβλιογραφίας και β) η Βάση δεδοµένων), η εργασία συνεχίζεται µε την ενίσχυση ορισµένων από τους ίδιους φορείς, αλλά και από άλλους κρατικούς ή ιδιωτικούς, που έχουν εκτιµήσει τη σηµασία του έργου και θέλησαν να το ενισχύσουν για να µπορέσει να ολοκληρωθεί.
Ωστόσο, θα πρέπει να σηµειωθεί ότι το
Συγχρηµατοδοτούµενο πρόγραµµα είναι εκείνο που έδωσε τη
δυνατότητα να οργανωθεί και να τεθούν οι βάσεις για το έργο αυτό που πραγµατοποιείται για πρώτη φορά στην Eλλάδα.
Λουκία ∆ρούλια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου