Λογοκρισία στη δημοσιογραφία - Η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί ένα από τα ουσιώδη θεμέλια μιας δημοκρατικής κοινωνίας

Σήμερα, 3 Μαΐου είναι η παγκόσμια ημέρα ελευθεροτυπίας. Η λογοκρισία της δημοσιογραφίας έχει επισκιάσει την ελευθερία έκφρασης και ελευθεροτυπίας

της Νεφέλης Τσιάπου

Ίσως διανύουμε την κρισιμότερη και χειρότερη εποχή ελευθεροτυπίας παγκοσμίως αλλά και ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Βλέπουμε δημοσιογράφους να δολοφονούνται, να φυλακίζονται, να τους εκμεταλλεύονται στο έπακρο.

Η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί ένα από τα ουσιώδη θεμέλια μιας δημοκρατικής κοινωνίας και έναν από τους βασικούς όρους της προόδου και της προκοπής κάθε ατόμου. Απαγορεύοντας την έκφραση ιδεών που φαίνονται προσβλητικές για ορισμένα «επικρατούντα ήθη», εξασφαλίζουμε ότι θα αποσιωπηθεί και ο χρήσιμος λόγος. 

Χώρες με την μεγαλύτερη λογοκρισία

Σύμφωνα με μια έκθεση που δημοσιεύτηκε στον ΟΗΕ από την Επιτροπή Προστασίας των Δημοσιογράφων οι χειρότερες χώρες-λογοκριτές είναι η Ερυθραία και η Βόρεια Κορέα και ακολουθούν η Σαουδική Αραβία, η Αιθιοπία, το Αζερμπαϊτζάν, το Βιετνάμ, το Ιράν, η Κίνα, η Μιανμάρ και η Κούβα.

Ο Courtney Radsch, νομικός διευθυντής της επιτροπής δηλώνει στο IPS πως «οι χώρες αυτές χρησιμοποιούν ένα ευρύ φάσμα παραδοσιακών τακτικών λογοκρισίας όπως για παράδειγμα την παρενόχληση ή ακόμα και την φυλάκιση των δημοσιογράφων».

Η Ερυθραία, χώρα της βορειοανατολικής Αφρικής στα παράλια της Ερυθράς θάλασσας, είναι η πρώτη αφρικανική χώρα στην φυλάκιση δημοσιογράφων, με τουλάχιστον 23 δημοσιογράφους αυτή την στιγμή να βρίσκονται πίσω από τα κάγκελα. Κανένας από αυτούς δεν έχει δικαστεί ή έχει διαπράξει κάποιο έγκλημα. Στην Κίνα γίνεται αναφορά για 44 φυλακισμένους δημοσιογράφους, στο Ιράν για 30 και στην Αιθιοπία για 19.

Ο Αφρικανός Felix Horne, ερευνητής για τα ανθρώπινα δικαιώματα τονίζει ότι «αν είστε δημοσιογράφος στην Αιθιοπία είστε αντιμέτωπος με τρία πιθανά σενάρια: τα γραπτά σας θα λογοκριθούν ή θα φυλακιστείτε ή θα εξοριστείτε από την χώρα».

Σύμφωνα με την έρευνα, πάνω από 30 δημοσιογράφοι έφυγαν από την Αιθιοπία το 2014. Έξι ανεξάρτητες εκδόσεις έκλεισαν και υπάρχουν τουλάχιστον 19 δημοσιογράφοι και bloggers στη φυλακή για την άσκηση του δικαιώματός τους, την ελευθερία του λόγου και το δικαίωμα στην έκφραση.

Το δικαίωμα της πρόσβασης στο διαδίκτυο αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα. Όμως, στην Ερυθραία και τη Βόρεια Κορέα η χρήση του διαδικτύου είναι απαγορευμένη. 

Η λογοκρισία στις 10 χώρες που αναφέρονται επηρεάζουν κυρίως τοπικούς δημοσιογράφους, εκτός από την περίπτωση της Αιγύπτου, όπου ξένοι δημοσιογράφοι έχουν φυλακιστεί. Λογοκρισία εφαρμόζεται επίσης και στους ξένους ανταποκριτές με άλλους τρόπους, όπως την άρνηση των θεωρήσεων εισόδου σε αυτές τις χώρες ή την απέλασή τους.

Να αναφέρουμε πως δυστυχώς έχει αρχίσει να έρχεται η ιδέα του δικαιώματος της πρόσβασης στο διαδίκτυο στην Ευρώπη αφού η Ουγγαρία σκέφτεται να αλλάξει τη νομοθεσία της με την φορολόγηση των gigabyte που διακινούνται στο Διαδίκτυο, στοχεύοντας στον περιορισμό της πρόσβασης στην πληροφόρηση και στη φίμωση των αντικυβερνητικών μέσων ενημέρωσης.

Η Ελευθεροτυπία στην Ελλάδα

Η χώρα μας κατέχει την 91η θέση, στην παγκόσμια έκθεση της οργάνωσης «Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα», ανάμεσα σε 180 χώρες.

Σύμφωνα με την έκθεση, μετά την πτώση 56 θέσεων στον κατάλογο από το 2009 έως το 2014, η Ελλάδα έχει τώρα τη δεύτερη χαμηλότερη κατάταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (τελευταία είναι η Βουλγαρία στη θέση 106). Η πτώση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο κλείσιμο της ΕΡΤ αλλά και η γενικότερη αντιμετώπιση των δημοσιογράφων μέσα στους φορείς των ΜΜΕ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η δικιά μας Λαμπρινή Θωμά στον Αθήνα 9,84.

Επιπλέον, τους λόγους της χαμηλής κατάταξης ενισχύουν «το κλίμα βίας που έχει μεγιστοποιηθεί από τις επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων από μέλη της Χρυσής Αυγής», αλλά και «η οικονομική κρίση που έχει σοβαρές επιπτώσεις για την πολυφωνία στα δημόσια και ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης».

Άραγε τώρα με την αλλαγή της νομοθεσίας και το άνοιγμα της ΕΡΤ σε λίγο καιρό, θα αλλάξει η κατάταξη της Ελλάδας στην παγκόσμια έκθεση της οργάνωσης «Δημοσιογράφοι χωρίς σύνορα»;

Δύο ντοκιμαντέρ πάνω στο θέμα:

1.Oppression της Μυτώς Συμεωνίδου και του Νίκου Πανιεράκη: 

Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ για τη λογοκρισία των δημοσιογράφων. Στο ντοκιμαντέρ αναφέρονται περιστατικά δημοσιογράφων, οι οποίοι δέχονται διάφορες μορφές παρεμβάσεων στη δουλειά τους (απολύσεις, διακοπές εκπομπών, απειλές, νομικές διώξεις, αστυνομική βία εναντίον φωτορεπόρτερ).

2. We are journalists του Άχμαντ Τζαλάλι Φαραχάνι:

Ένα ντοκιμαντέρ για τις δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι Ιρανοί δημοσιογράφοι εντός κι εκτός της χώρας τους, το οποίο βασίζεται στην προσωπική ιστορία του σκηνοθέτη. Η ταινία αποκαλύπτει τη γυμνή αλήθεια, όχι μόνο για τον προσωπικό πόνο και τα δεινά που υπέφερε ο Αχμάντ στον αδιάκοπο αγώνα του για την ελευθερία της έκφρασης, αλλά επίσης και για τη συμφορά που βρήκε πολλούς Ιρανούς δημοσιογράφους οι οποίοι έχασαν τη δουλειά τους όταν οι εφημερίδες στις οποίες δούλευαν απαγορεύτηκαν.

_____________

http://www.thepressproject.gr/article/76523/Logokrisia-sti-dimosiografia